DRINK BETER,
DRINK BEEK!
Beek staat voor kwaliteit in gedistilleerd. Beek is in 2017 opgericht door Jan Beek, expert in gedistilleerd. Zijn missie is om producten te maken die vanaf de grondstof tot in de fles puur en zuiver zijn.
Bij het samenstellen van de recepten kijkt Jan naar het verleden van het Nederlandse gedistilleerd en naar de beste grondstoffen die er te krijgen zijn. Hij beoordeelt via een herhaald, zorgvuldig proeven wat er eventueel aangepast zou moeten worden in bijvoorbeeld de receptuur, het distillatieproces of de vatrijping om zo tot het optimale product te komen. Jan proeft en overlegt graag samen met hen die het vakmanschap van het ambachtelijk distilleren beheersen en zijn liefde voor kwaliteit en smaak delen, om de kwaliteit van zijn producten verder te perfectioneren.
De dranken van Beek worden in kleine batches ambachtelijk gestookt of geblend om steeds het beste resultaat te bereiken.
NEDERLANDS GEDISTILLEERD
Nederland heeft een groot verleden op het gebied van gedistilleerde drank.
brandewijn
Al vroeg in de middeleeuwen halen Nederlandse handelaren wijn uit het gebied boven de Bordeaux, waar nu de Cognacstreek is, naar Nederland. Die wijn is niet altijd van hoge kwaliteit. Om die reden stookt men de wijn vaak af na aankomst in Nederland. Zo ontstaat gebrande wijn, afgekort tot ‘brandewijn’.
cognac
Omdat de houdbaarheid van de wijn tijdens het transport met paard en wagen vaak een probleem is, besluit men al snel de wijn ter plekke in Frankrijk af te stoken. Hiermee staan de Nederlanders aan de basis van een typisch Frans product: de cognac.
Distilleeroven, Liber de art distillandi de compositis, met conische condenseer-helmen gemaakt van plaatmetaal, houtsnede 1500 – M0008360 via Wellcome Library, Londen / CC BY 4.0
korenwijn
In Nederland zelf stapt men langzaam maar zeker over op het afstoken van – goedkopere – graanproducten, zoals bier, in plaats van wijn. Het eindproduct hiervan is veel minder populair dan brandewijn. Daarom noemen Nederlandse distillateurs hun graandistillaat al snel ‘korenbrandewijn’, later afgekort tot korenwijn.
kruiden en specerijen
In die tijd voegt men, vanwege de vermeende geneeskrachtige werking, allerlei kruiden toe. Eén van de meest populaire is de jeneverbes. Omdat de Nederlandse steden van de ‘Vereenigde Oostindische Compagnie’ met hun schepen verschillende bestemmingen in ‘de Oost’ bevaren, hebben de verschillende VOC-steden ook verschillende kruiden en specerijen. Dit zie je terug in de graandistillaten, die per stad eigen recepten voor kruidenmengsels hebben.
Graan – Hitchcock, A.S. (rev. A. Chase). 1950. Manual of the grasses of the United States. USDA Miscellaneous Publication No. 200. Washington, DC. via USDA-NRCS PLANTS Database / CC BY 4.0
Kruiden en specerijen – foto door Leigh Patrick (bewerkt) via Pexels / CC BY 4.0
Graan – Hitchcock, A.S. (rev. A. Chase). 1950. Manual of the grasses of the United States. USDA Miscellaneous Publication No. 200. Washington, DC. via USDA-NRCS PLANTS Database / CC BY 4.0
korenwijn
In Nederland zelf stapt men langzaam maar zeker over op het afstoken van – goedkopere – graanproducten, zoals bier, in plaats van wijn. Het eindproduct hiervan is veel minder populair dan brandewijn. Daarom noemen Nederlandse distillateurs hun graandistillaat al snel ‘korenbrandewijn’, later afgekort tot korenwijn.
kruiden en specerijen
In die tijd voegt men, vanwege de vermeende geneeskrachtige werking, allerlei kruiden toe. Eén van de meest populaire is de jeneverbes. Omdat de Nederlandse steden van de ‘Vereenigde Oostindische Compagnie’ met hun schepen verschillende bestemmingen in ‘de Oost’ bevaren, hebben de verschillende VOC-steden ook verschillende kruiden en specerijen. Dit zie je terug in de graandistillaten, die per stad eigen recepten voor kruidenmengsels hebben.
Kruiden en specerijen – foto door Leigh Patrick (bewerkt) via Pexels / CC BY 4.0
De eerste keer dat de naam genever opduikt in de geschiedenis is in 1608, in het boek ‘van seeckere seer costelijcke wateren’. Langzaam maar zeker wordt de naam genever steeds vaker gebruikt, omdat in verreweg de meeste graandistillaten uit die tijd jeneverbes de boventoon voert. Tot het einde van de 19e eeuw blijft men genever op de ouderwetse manier stoken en kruiden. Vooral Schiedam heeft een grote naam op dat gebied.
meer mengen, minder stoken
Eind 1800 komt de kolomdistillatie steeds meer in zwang. Een kolom is een apparaat waarmee men neutrale alcohol kan maken van meer dan 96%. Deze neutrale alcohol is veel goedkoper. Men mengt deze met moutwijn, het bekende distillaat van gerst, rogge en maïs uit de ouderwetse koperen ‘pot still’. Al snel verdwijnt de ene na de andere distilleerderij en gaat men steeds vaker uitsluitend mengen. Wat wel blijft is het toevoegen van jeneverbes en kruiden.
Traditionele Pot Still – uit: Longworth’s American almanack, New-York register, and city directory: for the … year of American independence. 1797 via Flickr: Internet Archive Book Image / CC BY 4.0
genever
De eerste keer dat de naam genever opduikt in de geschiedenis is in 1608, in het boek ‘van seeckere seer costelijcke wateren’. Langzaam maar zeker wordt de naam genever steeds vaker gebruikt, omdat in verreweg de meeste graandistillaten uit die tijd jeneverbes de boventoon voert. Tot het einde van de 19e eeuw blijft men genever op de ouderwetse manier stoken en kruiden. Vooral Schiedam heeft een grote naam op dat gebied.
Traditionele Pot Still – uit: Longworth’s American almanack, New-York register, and city directory: for the … year of American independence. 1797 via Flickr: Internet Archive Book Image / CC BY 4.0
meer mengen, minder stoken
Eind 1800 komt de kolomdistillatie steeds meer in zwang. Een kolom is een apparaat waarmee men neutrale alcohol kan maken van meer dan 96%. Deze neutrale alcohol is veel goedkoper. Men mengt deze met moutwijn, het bekende distillaat van gerst, rogge en maïs uit de ouderwetse koperen ‘pot still’. Al snel verdwijnt de ene na de andere distilleerderij en gaat men steeds vaker uitsluitend mengen. Wat wel blijft is het toevoegen van jeneverbes en kruiden.
‘jonge’ en ‘oude’ jenever
In de Tweede Wereldoorlog is graan schaars en gaat er steeds minder moutwijn bij de neutrale graanalcohol. Na de Tweede Wereldoorlog blijft dit product bestaan, men noemt het ‘jonge jenever’. Het oude recept met meer moutwijn krijgt de naam ‘oude jenever’. Vandaag de dag zijn bijna alle jenevers mengsels van neutrale alcohol en een zeer klein aandeel moutwijn – beiden meestal uit België – met als toevoeging jeneverbes en soms ook wat kruiden.
ambachtelijk stoken
Het ambacht van het stoken is aan het einde van de 20ste eeuw bijna niet meer aanwezig in Nederland. Aan het begin van de 21ste eeuw ontstaan er voorzichtig weer wat kleine traditionele stokerijen, die kleinschalig ouderwetse graanproducten op de markt brengen. Een uitzondering is de firma Zuidam uit Baarle-Nassau, die al in 1974 ambachtelijk ging stoken. Zij zijn inmiddels uitgegroeid tot een grote distillateur van kwaliteitsproducten zoals jenever en korenwijn. Dit is ook de plek waar sinds 2017 alle eigen Beek-producten ambachtelijk gestookt worden naar eigen recept van Jan Beek.
Coffey Still ook wel Patent Still of distillatiekolom genoemd – via: Food and Beverage Service – Distillation 2015 / CC BY 4.0
Coffey Still ook wel Patent Still of distillatiekolom genoemd – via: Food and Beverage Service – Distillation 2015 / CC BY 4.0
In de Tweede Wereldoorlog is graan schaars en gaat er steeds minder moutwijn bij de neutrale graanalcohol. Na de Tweede Wereldoorlog blijft dit product bestaan, men noemt het ‘jonge jenever’. Het oude recept met meer moutwijn krijgt de naam ‘oude jenever’. Vandaag de dag zijn bijna alle jenevers mengsels van neutrale alcohol en een zeer klein aandeel moutwijn – beiden meestal uit België – met als toevoeging jeneverbes en soms ook wat kruiden.
ambachtelijk stoken
Het ambacht van het stoken is aan het einde van de 20ste eeuw bijna niet meer aanwezig in Nederland. Aan het begin van de 21ste eeuw ontstaan er voorzichtig weer wat kleine traditionele stokerijen, die kleinschalig ouderwetse graanproducten op de markt brengen. Een uitzondering is de firma Zuidam uit Baarle-Nassau, die al in 1974 ambachtelijk ging stoken. Zij zijn inmiddels uitgegroeid tot een grote distillateur van kwaliteitsproducten zoals jenever en korenwijn. Dit is ook de plek waar sinds 2017 alle eigen Beek-producten ambachtelijk gestookt worden naar eigen recept van Jan Beek.
Jan Beek en Patrick van Zuidam bij Zuidam Distillers in Baarle Nassau 2018 – foto door Nikki Beek / CC BY 4.0
